در دنیای پرتلاطم امروز که زندگی ما به سرعت در حال تغییر است، سلامت عقلی و جسمی بیش از پیش اهمیت یافته است. یکی از مشکلات رایجی که افراد با افزایش سن با آن روبرو میشوند، افزایش خطر زوال عقل با مصرف قند است. تحقیقات نشان داده است که رژیم غذایی نقش مهمی در سلامت مغز دارد. بهخصوص، مصرف بیش از حد مواد قندی میتواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد. بر اساس مطالعات مختلف، مصرف بالای قند و نوشیدنیهای شیرین میتواند خطر ابتلا به نوعی زوال عقل به نام بیماری آلزایمر را افزایش دهد. این تحقیقات نشان دادهاند که افرادی که رژیم غذایی سرشار از قندهای ساده دارند، در مقایسه با کسانی که مصرف قند آنها کمتر است، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند.
تاثیر قند بر مغز
تأثیر قند بر مغز به این صورت است:
- افزایش التهاب: مصرف زیاد قند میتواند منجر به التهاب مزمن در بدن شود، که به نوبه خود میتواند به سلولهای مغزی آسیب برساند.
- مقاومت به انسولین: قند زیاد میتواند باعث مقاومت به انسولین شود، که به این معنی است که سلولهای شما به طور موثر از انسولین برای جذب گلوکز از خون استفاده نمیکنند. این امر میتواند منجر به تجمع پلاک آمیلوئید و پروتئین تاو در مغز شود که از علائم اصلی بیماری آلزایمر است.
- اختلال در عملکرد شناختی: مطالعات نشان دادهاند که مصرف زیاد قند میتواند با اختلال در حافظه، تمرکز و سایر عملکردهای شناختی مرتبط باشد.
کاهش مصرف قند برای سلامت مغز
- مصرف قند افزوده را محدود کنید: قند افزوده نوعی قندی است که به غذاها و نوشیدنیها اضافه میشود. این شامل شکر، شربت ذرت با فروکتوز بالا و آبمیوه میشود.
- غذاهای کامل و مغذی را انتخاب کنید: بر روی مصرف میوهها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئینهای بدون چربی تمرکز کنید. این غذاها ویتامینها، مواد معدنی و آنتیاکسیدانهایی را که برای سلامت مغز ضروری هستند، فراهم میکنند.
- برچسبهای غذایی را بخوانید: هنگام خرید مواد غذایی، برچسبهای غذایی را به دقت مطالعه کنید و به میزان قند افزوده توجه کنید.
- نوشیدنیهای شیرین را محدود کنید: نوشیدنیهای شیرین مانند نوشابه، آبمیوه و نوشیدنیهای انرژیزا سرشار از قند هستند. به جای این نوشیدنیها، آب، چای یا قهوه بدون شکر بنوشید.
- به آرامی قند را از رژیم غذایی خود حذف کنید: اگر عادت به مصرف زیاد قند دارید، به تدریج آن را از رژیم غذایی خود حذف کنید. این به بدن شما زمان میدهد تا با سطوح پایینتر قند سازگار شود.
تأثیر مواد قندی بر مغز
مواد قندی، به ویژه قندهای ساده مانند گلوکز و فروکتوز، میتوانند بر عملکرد مغز تأثیر بگذارند. بدن ما برای تولید انرژی به گلوکز نیاز دارد، اما مصرف بیش از حد آن میتواند منجر به افزایش سطح انسولین و در نهایت مقاومت به انسولین شود. این حالت میتواند به التهاب مزمن منجر شود که یکی از عوامل خطر زوال عقل است.
آیا مصرف قند می تواند خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش دهد؟
تحقیقات نشان می دهد که مصرف بالای قند و سطوح بالای قند خون می تواند به افزایش خطر ابتلا به آلزایمر و سایر انواع زوال عقل کمک کند. یکی از دلایل این موضوع، تأثیر قند بر افزایش التهاب در بدن است. التهاب مزمن می تواند به تدریج منجر به بروز بیماری های مختلفی از جمله آلزایمر شود.
مطالعات اخیر به وضوح نشان داده اند که سطح بالای قند در خون با افزایش خطر ابتلا به آلزایمر مرتبط است. در یک پژوهش انجام شده در سال 2022 که شامل 37،689 نفر بود، مشخص شد زنانی که روزانه حدود 10 گرم قند مصرف می کردند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به آلزایمر قرار داشتند. از میان انواع قندها، لاکتوز که در شیر و محصولات لبنی وجود دارد، بیشترین تأثیر منفی را بر این بیماری نشان داده است.
همچنین، دیابت و قند خون بالا به عنوان عوامل خطر برای آلزایمر شناخته شده اند. قند خون بالا می تواند تشکیل توده های آمیلوئیدی در مغز را که از نشانه های اصلی آلزایمر است، تسریع کند. این وضعیت نه تنها برای افراد مسن، بلکه برای جوان ترها نیز می تواند آغاز شود و ریسک ابتلا به آلزایمر را از سنین پایین تر افزایش دهد.
چگونه افراد مبتلا به آلزایمر می توانند مصرف قند خود را کاهش دهند؟
یکی از روش های مؤثر برای کاهش مصرف قند، حذف یا محدود کردن نوشیدنی های شیرین است. مطالعات متعدد نشان داده اند که مصرف مداوم این نوشیدنی ها می تواند به افزایش خطر ابتلا به آلزایمر کمک کند. به عنوان مثال، در یک تحقیق که در سال 2021 با شرکت 1865 نفر انجام شد، مشاهده شد افرادی که بیشترین مقدار قند را از طریق نوشیدنی ها مصرف می کردند، در طول 16 سال آینده در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به آلزایمر و سایر انواع زوال عقل و سکته مغزی بودند.
برای کاهش مصرف قند در رژیم غذایی، می توانید از راه های زیر استفاده کنید:
- مصرف قند و شکر و شیرین کننده های مصنوعی مانند شربت و عسل را به تدریج کاهش دهید.
- قند را با ادویه ها یا عصاره های طبیعی جایگزین کنید.
- برچسب های تغذیه ای محصولات را بررسی کنید و آن هایی را انتخاب کنید که قند افزوده کمتری دارند.
- در دستورهای غذایی، مقدار شکر را کاهش دهید یا آن را با سس سیب بدون شکر جایگزین کنید.
- از مصرف شربت های میوه ای اجتناب کنید.
- به جای نوشیدنی های بازار، از میوه های تازه، منجمد یا خشک شده استفاده کنید.
آیا مصرف قند می تواند علائم آلزایمر را بدتر کند؟
مصرف زیاد قند، به ویژه در افرادی که دیابت دارند، می تواند پیشرفت زوال عقل را تسریع کند و باعث شود که علائم آلزایمر زودتر ظاهر شوند. علائمی مانند مشکلات حافظه، دشواری در حل مسائل، تغییرات خلق وخو، بهداشت فردی ضعیف و انزوای اجتماعی می توانند با مصرف قند تشدید شوند.
با این حال، در مواردی که فرد مبتلا به آلزایمر در مراحل پیشرفته قرار دارد و اشتهای خود را از دست داده است، ممکن است مقادیر کمی قند به جذابیت غذا بیافزاید و به تأمین مواد مغذی مورد نیاز بدن کمک کند. انجمن آلزایمر توصیه می کند که در چنین شرایطی، با مشورت پزشک مقدار کمی قند یا نمک به رژیم غذایی افزوده شود.
آیا مصرف قند برای افراد مبتلا به زوال عقل مضر است؟
مصرف قند در مقادیر متعادل نه تنها بد نیست، بلکه ممکن است برای برخی افراد مبتلا به زوال عقل مفید باشد. با کاهش حس بویایی و چشایی در مراحل پیشرفته آلزایمر، بسیاری از غذاها ممکن است برای فرد کمتر جذاب شوند. در این شرایط، اضافه کردن مقدار کمی قند به غذاها می تواند به بهبود طعم و افزایش اشتها کمک کند.
چرا افراد مبتلا به آلزایمر به شیرینی جات تمایل دارند؟
برخی افراد مبتلا به آلزایمر به دلیل از دست دادن حس بویایی و چشایی، طعم غذاها را کمتر احساس می کنند و به همین دلیل به خوردن غذاهای شیرین و دارای طعم های قوی تر تمایل پیدا می کنند.
همچنین، اضطراب و افسردگی نیز ممکن است باعث افزایش میل به مصرف شیرینی جات شود، چرا که این مواد می توانند به طور موقت سطح مواد شیمیایی شادی آور در بدن را افزایش دهند. در نهایت، برخی داروهای مصرفی نیز می توانند این میل به شیرینی را تقویت کنند.
پیوند میان آلزایمر و دیابت
پژوهش های اخیر نشان می دهند که خطر ابتلا به آلزایمر در افراد مبتلا به دیابت، به طور چشمگیری بیشتر از کسانی است که به این بیماری مبتلا نیستند. طبق این تحقیقات، افرادی که با دیابت زندگی می کنند، تقریباً دو برابر بیشتر از افراد بدون دیابت، در معرض ابتلا به آلزایمر هستند. این ارتباط قوی میان این دو بیماری، توجه دانشمندان را به سمت بررسی دقیق تر این همبستگی جلب کرده است.
مکانیسم های دیابت و آلزایمر
دیابت نوع 1 یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول های بتا که وظیفه تولید انسولین را دارند، حمله می کند. این حمله باعث می شود که سطح گلوکز در خون افزایش یابد. در مقابل، دیابت نوع 2 به دلیل کاهش حساسیت بدن به انسولین رخ می دهد که منجر به انباشته شدن گلوکز در بدن و افزایش سطح آن در خون می شود.
در مطالعات پس از مرگ بر روی مغز افرادی که از آلزایمر رنج می بردند، حتی در افرادی که دیابت نداشتند، ناهنجاری هایی مشابه با آنچه در دیابت دیده می شود، مشاهده شده است. از جمله این ناهنجاری ها، کاهش سطح انسولین در مغز است که نشان از یک ارتباط عمیق میان دیابت و آلزایمر دارد.
کاهش توانایی مغز در متابولیسم گلوکز
یکی از ویژگی های بارز آلزایمر، کاهش تدریجی عملکرد و ساختار مغز است. این وضعیت به ویژه با کاهش توانایی مغز در استفاده و متابولیسم گلوکز همراه است. این کاهش قابلیت مغز معمولاً با مشکلات شناختی مانند ضعف حافظه، دشواری در انتخاب واژگان، تغییرات رفتاری و دیگر اختلالات شناختی نمایان می شود.
بدتر شدن عملکرد انسولین در مغز نه تنها به کاهش توانایی های شناختی منجر می شود، بلکه ابعاد و ساختار مغز را نیز تحت تأثیر قرار می دهد. این تغییرات معمولاً با پیشرفت آلزایمر همراه بوده و به تشدید علائم بیماری کمک می کنند.
اهمیت مدیریت دیابت برای جلوگیری از آلزایمر
ارتباط بین دیابت و آلزایمر به قدری مهم است که مدیریت صحیح دیابت می تواند نقش بسیار حیاتی در پیشگیری از بروز اختلالات مغزی ایفا کند. افزایش خطر آلزایمر در بیماران دیابتی نسبت به افراد بدون دیابت، به دلایل مختلفی از جمله تأثیرات دیابت بر مغز، تغییرات در سوخت و ساز پروتئین های مغزی مانند آمیلوئید بتا و نوسانات در هموستاز انسولین و گلوکز بازمی گردد.
تأثیرات دیابت بر مغز و نقش آن در افزایش خطر آلزایمر
نوسانات سطح انسولین و گلوکز در بیماران دیابتی می تواند به اختلالات عمده ای در عملکرد گیرنده های انسولین در مغز منجر شود. این نوسانات، فرآیند الیگومریزاسیون پروتئین آمیلوئید بتا و هایپرفسفوریلاسیون تائو را افزایش می دهد. این دو فرآیند از عوامل اصلی در تشکیل پلاک های آمیلوئید در مغز هستند که به عنوان یکی از مشخصه های اصلی بیماری آلزایمر شناخته می شوند.
نتایج تحقیقات جدید درباره دیابت و آلزایمر
تحقیقات جدیدتر نشان داده اند که داشتن دیابت می تواند خطر ابتلا به آلزایمر را تا بیش از 6 برابر افزایش دهد. این یافته ها نشان می دهد که دیابت به عنوان یک عامل خطرزا برای آلزایمر بسیار مهم است و مدیریت مناسب این بیماری می تواند نقش کلیدی در کاهش خطر ابتلا به بیماری های مغزی، از جمله آلزایمر، ایفا کند.
توصیههای غذایی
برای حفظ سلامت مغز و کاهش خطر ابتلا به زوال عقل، توصیه میشود که:
- مصرف قندهای افزوده و نوشیدنیهای شیرین را به حداقل برسانید.
- رژیم غذایی متعادلی شامل میوهها، سبزیجات، پروتئینهای کمچرب و چربیهای سالم مانند امگا 3 داشته باشید.
- فعالیت بدنی منظم داشته باشید که به بهبود جریان خون و کاهش التهاب کمک میکند.
- از مصرف الکل و دخانیات پرهیز کنید که میتوانند به سلامت عمومی بدن و مغز آسیب برسانند.
آنچه از مقاله افزایش خطر زوال عقل با مصرف قند متوجه شدیم
زوال عقل یک بیماری پیچیده با عوامل خطر متعدد است، اما رژیم غذایی و سبک زندگی سالم میتوانند به کاهش احتمال بروز آن کمک کنند. با توجه به افزایش خطر زوال عقل با مصرف قند، کنترل مصرف آن از اهمیت ویژهای برخوردار است. پزشکان و متخصصان تغذیه میتوانند راهنماییهای لازم را برای انتخابهای غذایی سالم و مؤثر ارائه دهند که به حفظ عملکرد مغزی و کیفیت زندگی در سالهای آتی کمک میکند.
رژیم لاغری دانه چیا برای لاغری در بانوان و مردان + فواید چیا