15 علامت شایع پانیک اتک که باید بدانید

آیا با علائم پانیک اتک یا حمله پانیک (Panic attack) آشنایی دارید؟ پانیک اتک یک ترس ناگهانی و شدید است که به بروز واکنش های فیزیکی شدید در بدن منجر می شود، در حالی که هیچ دلیل مشخصی برای آن وجود ندارد. این حملات می توانند به شدت ترسناک باشند و فرد در حین وقوع آن ها احساس می کند که کنترل خود را از دست داده، دچار سکته شده یا حتی در حال مرگ است. بیشتر افراد ممکن است در طول عمر خود تنها یک یا دو بار با این نشانه ها مواجه شوند و پس از پایان شرایط استرس زا، مشکل آن ها برطرف شود. اما افرادی که به طور مداوم دچار این حملات ناگهانی و غیرمنتظره می شوند و همواره نگران حملات بعدی هستند، به اختلال پانیک مبتلا هستند. در این مطلب قصد داریم بیشتر با نشانه ها و علائم پانیک اتک آشنا شویم.

مهم ترین علائم پانیک اتک چیست؟

۱. اضطراب شدید

اولین نشانه های پانیک که به آن ها علائم اختلال هراس نیز گفته می شود، شامل اضطراب شدید و حس ترس فیزیکی مانند تپش قلب، مشکل در تنفس، لرزش، تنش و گرفتگی عضلانی است.

۲. حس خطر

یکی از رایج ترین علائم پانیک، احساس خطر شدید است. فرد مبتلا به طور مداوم حس می کند که خطری در حال نزدیک شدن است و از دیوانه شدن، از دست دادن کنترل یا مرگ می ترسد. این حس خطر موجب بروز عصبی شدن، بی قراری و نگرانی در فرد می شود.

۳. تند شدن ضربان قلب

افزایش ضربان قلب از دیگر نشانه های اختلال هراس است. این حالت زمانی رخ می دهد که بدن به حالت مبارزه می رود و در پی آن، برای جذب اکسیژن بیشتر، تنفس سریع تر می شود. در این شرایط، بدن هورمون هایی مانند آدرنالین ترشح می کند که باعث افزایش ضربان قلب و فشار به ماهیچه ها می شود. در اکثر موارد، حمله پانیک منجر به تاکی کاردی می شود و ضربان قلب ممکن است به بیش از ۲۰۰ بار در دقیقه برسد، که این حالت معمولاً با سرگیجه و تنگی نفس همراه است.

۴. مشکل در تنفس و احساس فشار در قفسه سینه

حس تنگی نفس و فشار در قفسه ی سینه از دیگر نشانه های پانیک است. در زمان شدید شدن علائم اختلال هراس، این احساس به همراه تپش قلب و سایر نشانه ها بروز می کند و فرد ممکن است احساس کند که دچار حمله ی قلبی شده و نگران مرگ خود باشد.

۵. درد در ناحیه ی سینه

حملات پانیک به واسطه ی تأثیرات مستقیم بر عروق کرونری منجر به درد در قفسه ی سینه می شوند. فعال شدن سیستم عصبی خودکار و هیپرونتلاسیون در حین حملات پانیک می تواند باعث اسپاسم عروق کرونر و در نهایت ایسکمی قلب و درد سینه گردد. این درد معمولاً تیز و شدید است و به محض پایان حمله، برطرف می شود.

با توجه به اینکه نشانه های پانیک در افراد مختلف متفاوت است، نمی توان به طور دقیق گفت که این درد چه زمانی بهبود می یابد، اما معمولاً حدود ۱۰ دقیقه طول می کشد و گاهی ممکن است تا چند ساعت ادامه داشته باشد.

۶. تعریق

یکی از نشانه های بارز اختلال هراس، عرق کردن است. تقریباً همه ما در مواقعی که دچار اضطراب می شویم، تجربه ی تعریق را داریم. مانند بسیاری از علائم اضطرابی، تعریق بیش از حد نیز بخشی از واکنش طبیعی بدن به استرس به حساب می آید. نوع تعریق ممکن است متفاوت باشد و فرد ممکن است عرق سرد یا گرم یا حتی هر دو را تجربه کند.

۷. گرگرفتگی

گرگرفتگی یکی از نشانه های شایع اضطراب است که در زمان حملات اضطرابی و پانیک، فرد ناگهان احساس گرمای شدیدی می کند. این احساس در واقع واکنش بدن برای آماده سازی در برابر خطر است. هنگام بروز حمله ی پانیک، فرد ممکن است صورتش قرمز شود و کف دست ها و زیر بغلش عرق کند.

۸. لرزش

لرزش یکی از علائم حملات پانیک است که به علت واکنش بیش از حد سیستم عصبی سمپاتیک ایجاد می شود. همانطور که عضلات در موقعیت های خطرناک تحت فشار قرار می گیرند، فرد ممکن است حس لرزش در بدن خود داشته باشد.

۹. حالت تهوع

مغز و سیستم گوارش به هم متصل هستند و زمانی که بدن به حالت اضطرابی می رسد، تغییراتی در بدن ایجاد می شود که سیستم گوارش را تحت تأثیر قرار می دهد. این تغییرات می تواند منجر به حالت تهوع یا استفراغ شود. معمولاً حالت تهوع بعد از فروکش کردن علائم پانیک برطرف می شود.

۱۰. گرفتگی شکم

زمانی که دچار استرس می شوید، سیستم عصبی سیگنال هایی به معده و روده ها ارسال می کند که موجب تحریک عضلات دستگاه گوارش می شود. این واکنش می تواند باعث بروز حالت تهوع، کرامپ، گرفتگی شکم، نفخ یا اسهال شود. از دیگر علائم اختلال هراس در زمان استرس و حمله ی اضطرابی می توان به دلشوره، قار و قور شکم و حس گرفتگی روده ها اشاره کرد که به آن “گرفتگی شکم اضطرابی” گفته می شود.

۱۱. سرگیجه

احساس ضعف، سبکی سر و سرگیجه از علائم شایع حملات پانیک هستند. بیشتر نشانه های فیزیکی این حملات به دلیل تغییر ناگهانی در الگوی تنفس ایجاد می شوند که معمولاً منجر به ورود دی اکسید کربن بیشتر و کاهش اکسیژن به ریه ها می شود. این کمبود اکسیژن می تواند حس سرگیجه یا سبکی سر را به همراه داشته باشد. همچنین افزایش آدرنالین ناشی از قرار گرفتن در شرایط استرس زا می تواند به سرگیجه منجر شود.

۱۲. سردرد

اضطراب و استرس، بسته به علائم و عوامل محرک، می توانند انواع مختلفی از سردرد را به وجود آورند. معمولاً اضطراب عاملی است که باعث ایجاد سردردهای تنشی و میگرنی می شود. سردردهای نوع تنشی معمولاً درد خفیف تا متوسطی ایجاد می کنند که انگار دور سر با باند محکمی بسته شده است.

۱۳. بی حسی یا سوزن سوزن شدن دست و پا

در زمان ترس و هنگام حملات پانیک، رگ های خونی منقبض می شوند و ضربان قلب و فشار خون افزایش پیدا می کند، که این امر منجر به کاهش جریان خون به اندام ها، به ویژه دست ها و پاها می شود. یکی از نشانه های پانیک می تواند بی حسی یا سوزن سوزن شدن در دست و پا باشد و همچنین ممکن است فرد حس کند که دست ها و پاهایش سرد شده اند. اضطراب همچنین تغییرات و واکنش های فیزیکی دیگری را در بدن به وجود می آورد.

۱۴. ترس از دست دادن کنترل بدن

یکی از شدیدترین نشانه ها و علائم پانیک اتک، ترس از از دست دادن کنترل بر بدن است. این احساس ترس به فرد می گوید که اگر نتواند شرایط را مدیریت کند، ممکن است حادثه ای ناگوار برایش رخ دهد. افرادی که به طور مداوم این ترس را تجربه می کنند، همیشه در حال نگرانی و استرس به سر می برند.

۱۵. ترس از مرگ

ترس از مرگ در بسیاری از اختلالات اضطرابی، به ویژه اختلال هراس، نقش بسیار مهمی ایفا می کند و یکی از علائم شایع پانیک به شمار می آید. در حین حمله ی پانیک، فرد احساس می کند که کنترل خود را از دست داده و نگرانی از مرگ به سراغش می آید.

عوامل خطر ابتلا به اختلال پانیک

علائم پانیک اتک معمولاً در اواخر دوره نوجوانی یا اوایل بزرگسالی شروع می شوند و زنان را بیشتر از مردان تحت تأثیر قرار می دهند. به همین دلیل، برخی گروه ها احتمال بیشتری برای ابتلا به این اختلال دارند. عواملی که می توانند خطر بروز حملات پانیک یا اختلال هراس را افزایش دهند شامل موارد زیر هستند:

• وجود سابقه خانوادگی حملات پانیک یا اختلال هراس
• تجربه استرس های بزرگ در زندگی مثل از دست دادن عزیز یا بیماری شدید
• مواجهه با حوادث آسیب زا مانند تجاوز یا تصادف جدی
• تغییرات مهم در زندگی مانند طلاق یا تولد نوزاد
• سیگار کشیدن یا مصرف زیاد کافئین
• تجربه سوءاستفاده جنسی در دوران کودکی

آیا حملات پانیک خطرناک هستند؟ عوارض احتمالی اختلال پانیک

اگر اختلال پانیک درمان نشود، می تواند تقریباً تمام جنبه های زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد. عوارض ناشی از حملات پانیک ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• توسعه فوبیاهایی مثل ترس از رانندگی یا خروج از خانه
• نیاز به مراجعه های مکرر پزشکی به دلیل نگرانی های سلامت
• اجتناب از شرکت در فعالیت های اجتماعی
• ایجاد مشکلات در محیط کاری یا تحصیلی
• بروز افسردگی، اضطراب و دیگر اختلالات روانی
• افزایش افکار خودکشی یا اقدام به آن
• گرایش به مصرف الکل یا مواد مخدر
• مشکلات مالی

در برخی افراد، اختلال پانیک ممکن است با آگورافوبیا همراه باشد، که باعث می شود فرد از ترک خانه خودداری کند، زیرا نگران است که هنگام وقوع حمله نتواند از موقعیت فرار کند یا کمک بگیرد.

حملات پانیک در کودکان نیز می تواند منجر به مشکلات رشدی شود، زیرا ترس از حمله می تواند حضور در مدرسه و حفظ روابط اجتماعی را برایشان سخت کند.

تفاوت بین حمله عصبی و حمله پانیک چیست؟

حمله اضطرابی یکی از نشانه های رایج در بسیاری از اختلالات روانپزشکی مثل وسواس، استرس پس از حادثه، اضطراب فراگیر و فوبیاست.

اضطراب معمولاً به موقعیت های تنش زا مربوط است و نشانه های آن شامل نگرانی بیش از حد، آشفتگی و ترس می باشد. برای تمایز بین حمله اضطرابی و پانیک، باید به نکات زیر توجه کرد:

• علت: حمله اضطرابی معمولاً به دلیل قرار گرفتن در شرایط پرتنش رخ می دهد، اما حمله پانیک می تواند بدون هیچ علت مشخصی و به طور ناگهانی اتفاق بیفتد.
• شدت اضطراب: اضطراب می تواند در درجات خفیف، متوسط یا شدید ظاهر شود، اما حملات پانیک معمولاً با علائم بسیار شدیدتر و آزاردهنده تری همراه هستند.
• واکنش “ستیز یا گریز“: در حمله پانیک، سیستم عصبی خودکار بدن فعال شده و علائم جسمی بیشتری بروز می کند.
• سرعت شروع: حملات اضطرابی به تدریج ظاهر می شوند، در حالی که حمله پانیک ناگهانی و بدون هشدار قبلی اتفاق می افتد.
• پیامد: افرادی که حمله پانیک را تجربه می کنند، اغلب از بروز مجدد آن نگران می شوند و ممکن است از موقعیت ها یا مکان هایی که فکر می کنند ممکن است دوباره دچار حمله شوند، دوری کنند.

عوامل ایجاد حملات اضطرابی و پانیک می توانند شامل مشاغل پرتنش، رانندگی، ترس هایی مثل “ترس از فضاهای بسته”، “ترس از شلوغی” یا “ترس از ارتفاع”، یادآوری تجربیات پراسترس، بیماری های مزمن مانند بیماری قلبی، دیابت، سندرم روده تحریک پذیر، آسم، دردهای مزمن، قطع مصرف مواد مخدر یا الکل، کافئین، مشکلات تیروئید و مصرف برخی داروها و مکمل ها باشند.

آنچه از مقاله علائم پانیک اتک متوجه شدیم

حملات پانیک یکی از شدیدترین و ناگهانی ترین نوع اضطراب هستند که با علائم جسمی و روانی متعددی مانند تپش قلب، تنگی نفس، لرزش و ترس از مرگ همراهند. در حالی که این حملات می توانند بدون علت مشخصی رخ دهند، اضطراب معمولاً واکنش به موقعیت های تنش زا است. تفاوت های اصلی بین این دو در علت بروز، شدت علائم و سرعت شروع آن هاست. شناخت این تفاوت ها می تواند به تشخیص درست و مدیریت بهتر این اختلالات کمک کند.