گل مژه، که در اصطلاح پزشکی به آن “Stye” می گویند، یک بیماری رایج چشمی است که خوشبختانه خطر جدی برای فرد به همراه ندارد. این بیماری در اثر عفونتی ناشی از باکتری استافیلوکوک به وجود می آید. در این شرایط، برجستگی های کوچکی مشابه جوش های چرکی در ناحیه داخلی یا خارجی پلک ظاهر می شوند. علت اصلی این برجستگی ها، عفونت در غدد چربی موجود در پلک است. گل‌مژه، بیماری شایعی است که می‌تواند افراد را در سنین مختلف گرفتار کند. گل‌مژه به‌صورت یک توده متورم، حساس و دردناک و قرمز رنگ در نزدیکی لبه پلک ظاهر می‌شود. این توده در حقیقت یک آبسه کوچک است که در اثر عفونت یا التهاب مژه‌ها یا غدد ترشح‌کننده چربی پلک ایجاد می‌شود. تماس دست آلوده با چشم و التهاب لبه پلک از عوامل مهمی هستند که باعث بروز گل‌مژه می‌شوند. در ادامه، تعدادی از این روش های درمان خانگی گل مژه معرفی خواهند شد.
دلایل بروز گل مژه
پلک ها دارای تعداد زیادی غدد چربی هستند که این غدد در اطراف مژه ها قرار گرفته اند. عوامل مختلفی مانند وجود گرد و غبار می تواند منجر به انسداد این غدد شود.
انسداد غدد چربی، محیط مناسبی را برای رشد باکتری ها فراهم می کند که در نهایت منجر به شکل گیری گل مژه می شود. همچنین، برخی عوامل دیگر نیز می توانند در بروز این عارضه نقش داشته باشند، از جمله:
- رعایت نکردن بهداشت چشم و پلک
- استرس و نگرانی مفرط
- تغییرات هورمونی در بدن
- پاکسازی نامناسب آرایش چشمی
- استفاده از لوازم آرایشی تقلبی یا آلوده
- برخی از بیماری های التهابی چشم مانند بلفاریت
انواع گل مژه
این بیماری چشمی انواع مختلفی دارد که هر یک از آن ها نیازمند روش درمانی خاص خود است. به طور کلی، گل مژه به دو دسته اصلی تقسیم می شود:
- شالازیون: در این نوع، غده ای به نام میبومین که وظیفه تولید چربی در پلک را دارد، مسدود می شود. منافذ این غده در لبه پلک ها قرار دارند و در صورت انسداد، باعث بروز گل مژه می شود.
- هوردئولوم: این نوع شامل درگیری غدد عرقی موجود در گوشه چشم و مژه ها یا غدد چربی در قسمت پایین مژه ها می شود.
علاوه بر این، گل مژه بر اساس محل بروز آن نیز به دو دسته داخلی و خارجی تقسیم می شود، که می تواند در داخل یا خارج از پلک ایجاد شود. هر یک از این انواع، علائم و درمان های مختص به خود را دارند.
علائم گل مژه
گل مژه، مانند بسیاری از بیماری ها، نشانه هایی دارد که با بروز آنها می توان به وجود این مشکل پی برد. برخی از علائم رایج این بیماری عبارتند از:
- احساس سنگینی و درد پلک
- ایجاد یک توده برجسته قرمز رنگ دردناک در لبه پلک
- سوزش و خارش و ریزش اشک
- خروج موردی ترشحات چرکی از گل‌مژه
- تاری دید: تاری دید از عوارض معمول گل‌مژه نیست اما اگر گل‌مژه نسبتاً بزرگ باشد با فشار روی قرنیه باعث ایجاد آستیگماتیسم و تاری دید می‌شود.
روش های تشخیص گل مژه
تشخیص گل مژه توسط پزشکان متخصص و حتی عمومی قابل انجام است، اما برای درمان دقیق تر و جلوگیری از بازگشت مجدد عفونت، مراجعه به متخصصین چشم مانند چشم پزشکان و اپتومتریست ها توصیه می شود.
پزشک معالج ابتدا پلک های بالا و پایین را با دقت بررسی کرده و منافذ غده های چربی نزدیک مژه ها را مورد بررسی قرار می دهد تا نوع گل مژه را مشخص کند.
همچنین، پزشک ممکن است چشم ها را برای بررسی وجود اجسام خارجی، بافت های آسیب دیده یا احتمال میبومیتیس مزمن معاینه کند.
از سوی دیگر، نشانه های احتمالی عفونت در غدد چربی نیز مورد توجه قرار می گیرد. پس از تشخیص، پزشک وضعیت چشم را از نظر گسترش عفونت به پوست، چشم و حدقه چشم بررسی می کند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگرچه برای درمان گل مژه نیازی به مراجعه فوری به پزشک نیست، اما در برخی موارد، بهتر است به چشم پزشک مراجعه کنید:
- اگر پس از چند روز بهبودی حاصل نشد یا وضعیت بدتر شد.
- در صورتی که علاوه بر پلک، خود چشم نیز آسیب ببیند.
- اگر گل مژه بر دید شما تأثیر منفی بگذارد.
- وقتی پلک ها به شدت متورم و قرمز شده و باز کردن کامل چشم دشوار می شود.
- زمانی که گل مژه بزرگ تر و دردناک تر می شود.
هشدارها و توصیه ها
در صورتی که به طور مکرر دچار گل مژه می شوید، حتماً باید به پزشک مراجعه کنید، زیرا این ممکن است نشانه ای از یک بیماری زمینه ای مانند ملتحمه، بلفاریت یا سلولیت باشد. اگر گل مژه به خودی خود بهبود نیابد یا دیدتان تحت تأثیر قرار گیرد، پزشک ممکن است آنتی بیوتیک موضعی تجویز کرده یا عفونت را با بی حسی تخلیه کند.
برای پیشگیری از گل مژه، توصیه می شود هر چند روز یک بار پلک ها را با شامپو بچه یا اسکراب مخصوص تمیز کنید. اگر به ویروس کرونا مبتلا شده اید و دچار درد چشم شده اید، برای بررسی ارتباط احتمالی بین گل مژه و کرونا، مراجعه به پزشک ضروری است.
روش های مختلف درمان گل مژه
اگرچه گل مژه در بیشتر موارد بی ضرر است و در ۹۰ درصد مواقع بدون مشکل خاصی بهبود می یابد، اما درد و ناراحتی ناشی از آن می تواند فرد را به دنبال راهی سریع برای رهایی از این مشکل بیندازد.
بسته به شدت و نوع گل مژه، روش های متعددی برای درمان آن وجود دارد که از کمپرس گرم گرفته تا قطره های چشمی آنتی بیوتیک و حتی جراحی را شامل می شود.
1. درمان های دارویی گل مژه
در اکثر موارد، گل مژه نیازی به دارو یا مداخله جدی پزشکی ندارد و استفاده از کمپرس گرم می تواند روند بهبود را سرعت بخشد. اما اگر بهبودی طولانی شود، درد چشم تشدید یابد یا باز کردن کامل چشم دشوار گردد، باید به پزشک مراجعه کرد. در این مواقع، پزشک ممکن است از روش های زیر برای درمان استفاده کند:
2. استفاده از مسکن ها برای کاهش درد
برای کاهش درد ناشی از گل مژه می توان از مسکن های معمولی مانند ایبوپروفن یا استامینوفن بهره برد. دقت کنید که به طور صحیح از دستورالعمل های دارویی پیروی کنید. اگر درد گل مژه به حدی است که در فعالیت های روزانه شما اختلال ایجاد می کند، بهتر است با یک چشم پزشک مشورت کنید.
3. استفاده از پمادهای آنتی بیوتیک
پمادهای آنتی بیوتیک که در داروخانه ها موجود هستند، می توانند به درمان گل مژه کمک کنند. حدود ۲.۵ سانتی متر از پماد را به داخل پلک بمالید. توجه داشته باشید که از استروئیدهای موضعی استفاده نکنید، چرا که ممکن است عوارض جانبی به همراه داشته باشند. همچنین، اطمینان حاصل کنید که پمادی که استفاده می کنید، برای استفاده داخلی یا خارجی چشم مناسب است. شواهد کمی وجود دارد که نشان می دهد قطره های آنتی بیوتیکی برای گل مژه های خارجی نیز ممکن است مفید باشند.
4. جراحی برای درمان گل مژه
در برخی موارد که عفونت شدیدتر است یا درد گل مژه بسیار زیاد می شود، پزشک ممکن است جراحی را به عنوان راه حل نهایی پیشنهاد دهد. این روش به ویژه در مواردی که گل مژه بزرگ و مقاوم به درمان های خانگی است، موثر است و از گسترش عفونت جلوگیری می کند.
زمان مناسب برای مراجعه به پزشک
اگر روش های خانگی نتوانند گل مژه را بهبود بخشند یا درد و ناراحتی ناشی از آن بسیار شدید باشد، مراجعه به چشم پزشک یا پزشک عمومی ضروری است. پزشک با تشخیص دقیق و استفاده از درمان های مناسب، می تواند به سرعت مشکل را برطرف کند و از بروز مشکلات جدی تر جلوگیری نماید.
راه های طبیعی درمان گل مژه در خانه
گل مژه معمولاً بدون نیاز به مداخلات خاصی پس از یک هفته تا 10 روز بهبود می یابد. با این حال، اگر به دنبال راه هایی برای تسریع روند بهبودی هستید، چندین روش خانگی وجود دارد که می تواند به کاهش ناراحتی و درمان سریع تر گل مژه کمک کند.
1. استفاده از کمپرس گرم
یکی از ساده ترین و مؤثرترین راه های درمان گل مژه در خانه، به کار بردن کمپرس گرم است.
- برای این کار، ابتدا آب تصفیه شده را جوشانده و سپس یک پارچه تمیز را در آن خیس کنید.
- آب اضافی پارچه را بگیرید و پارچه گرم را به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه روی چشمی که دچار گل مژه شده است قرار دهید.
- برای دستیابی به بهترین نتیجه، این روش را سه تا چهار بار در روز تکرار کنید.
- گرمای کمپرس به باز شدن غدد مسدود شده و کاهش التهاب کمک می کند.
- اگرچه برخی افراد شستشوی چشم با چای را پیشنهاد می دهند، اما اثربخشی این روش از نظر علمی ثابت نشده است.
2. استفاده از روغن نارگیل
روغن نارگیل به دلیل خواص ضدالتهابی و ضدباکتریایی که دارد، یک روش مؤثر و ایمن برای درمان گل مژه محسوب می شود. این روغن همچنین برای استفاده در ناحیه دور چشم ایمن است.
- برای استفاده، یک گوش پاک کن یا انگشت تمیز خود را به روغن نارگیل آغشته کرده و به آرامی روی پلک بمالید.
- پس از ۱۵ دقیقه، چشم خود را با آب ولرم بشویید.
- این کار را چند بار در روز تکرار کنید تا التهاب کاهش یابد و بهبود حاصل شود.
3. حفظ تمیزی چشم
شستشوی چشم با شامپو بچه یکی از بهترین روش ها برای تمیز نگه داشتن پلک ها در زمان ابتلا به گل مژه است. چند قطره شامپو بچه را با آب گرم مخلوط کرده و با آن به آرامی چشم های خود را بشویید.
شامپو بچه ایمن است و باعث تحریک یا قرمزی چشم نمی شود. این روش، علاوه بر کمک به بهبود گل مژه، از انتقال آلودگی به سایر بخش های چشم نیز جلوگیری می کند.
4. استفاده از کیسه چای گرم
کیسه چای گرم، به ویژه چای سیاه، می تواند به کاهش تورم و التهاب ناشی از گل مژه کمک کند. چای سیاه به دلیل خاصیت ضدباکتریایی خود، یکی از گزینه های مناسب برای درمان گل مژه است.
- برای این کار، کیسه چای را در آب جوش قرار دهید و بعد از اینکه کمی خنک شد، آن را به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه روی پلک بگذارید.
- برای هر چشم از کیسه های جداگانه استفاده کنید تا از انتقال عفونت جلوگیری شود.
5. پرهیز از آرایش کردن
در زمان ابتلا به گل مژه، بهتر است از آرایش کردن چشم خودداری کنید. آرایش می تواند باعث تحریک بیشتر چشم و تأخیر در بهبودی شود.
استفاده از محصولات آرایشی ممکن است باعث انتقال باکتری ها به لوازم آرایش شما شده و چشم دیگر را نیز درگیر کند. بهتر است قلم موهای آرایشی را مرتب بشویید و محصولات آرایشی قدیمی را دور بیندازید.
6. اجتناب از استفاده از لنزهای تماسی
در طول مدت درمان گل مژه، به جای لنزهای تماسی از عینک استفاده کنید. لنزهای تماسی ممکن است باکتری ها را جذب کرده و باعث گسترش عفونت شوند، بنابراین استفاده از آن ها را تا زمان بهبودی کامل به تعویق بیندازید.
7. ماساژ دادن برای تخلیه چرک
برای کمک به تخلیه چرک، می توانید ناحیه مبتلا را با دستمال مرطوب و تمیز به آرامی ماساژ دهید. همچنین می توانید از دست تمیز خود برای مالش ملایم ناحیه استفاده کنید. پس از تخلیه چرک، حتماً ناحیه را تمیز نگه دارید و از لمس چشم ها با دست های آلوده خودداری کنید. اگر ماساژ دادن باعث درد بیشتر می شود، این روش را متوقف کنید.
8. استفاده از وازلین
وازلین یک مرطوب کننده قوی است که می تواند به کاهش درد و مرطوب نگه داشتن ناحیه مبتلا کمک کند. این روش می تواند به کاهش پف و سیاهی دور چشم نیز کمک کند.
برای استفاده از وازلین، چند قطره آب لیمو ترش را با آن مخلوط کرده و به آرامی به ناحیه زیر چشم بمالید. بگذارید ترکیب یک ساعت بماند، سپس با آب سرد بشویید.
9. مراجعه به پزشک در صورت نیاز
اگر گل مژه به درمان های خانگی پاسخ نداد و علائمی مانند افزایش تورم، درد شدید یا مشکلات بینایی بروز کرد، حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید. پزشک ممکن است روش های درمانی پیشرفته تری مانند جراحی یا تجویز داروهای مناسب را پیشنهاد دهد.
10. آب سیر
آب سیر به دلیل خواص ضد باکتریایی و ضد میکروبی، یکی از درمان های طبیعی مؤثر برای گل مژه محسوب می شود. برای استفاده از این روش، 8 تا 10 حبه سیر را له کنید تا آب آن استخراج شود. سپس با احتیاط مقدار کمی از این آب سیر را روی ناحیه آسیب دیده بمالید. دقت کنید که اگر گل مژه در داخل پلک است، از ریختن آب سیر داخل چشم خودداری کنید و فقط لایه بیرونی پوست را با آن ماساژ دهید تا مواد فعال سیر به عمق نفوذ کنند و به درمان کمک کنند.
11. سیب زمینی
سیب زمینی دارای خواص قابض است که می تواند به کاهش تورم و التهاب کمک کند. برای استفاده از این روش، یک سیب زمینی را رنده کرده و سپس آن را در پارچه نخی بپیچید. این کمپرس طبیعی را به آرامی روی ناحیه آسیب دیده قرار دهید. این کار باعث کاهش التهاب شده و به بهبود سریع تر گل مژه کمک می کند.
12. چای بابونه و چای سبز
چای بابونه و چای سبز به دلیل خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی، یکی از درمان های مؤثر برای گل مژه هستند.
- برای استفاده از این روش، ابتدا یک قوری چای بابونه یا چای سبز دم کنید.
- سپس کیسه های مصرف شده چای را در یخچال قرار دهید تا خنک شوند.
- بعد از خنک شدن، کیسه چای را روی ناحیه عفونی چشم بگذارید.
- این ترکیبات آنتی اکسیدانی به سرعت عفونت را کاهش داده و چرک را از گل مژه خارج می کنند.
13. آلوئه ورا
آلوئه ورا به دلیل خواص ضدباکتری و ضدالتهابی که دارد، یکی از بهترین گزینه های طبیعی برای درمان گل مژه است. برای استفاده از آلوئه ورا، ژل موجود در برگ های آن را استخراج کرده و به طور مستقیم روی ناحیه آسیب دیده بمالید. این کار را 2 تا 3 بار در روز تکرار کنید تا التهاب کاهش یافته و عفونت برطرف شود.
14. پیاز
پیاز به دلیل دارا بودن ترکیبات آنتی اکسیدانی و ضدباکتری، می تواند به سرعت باکتری های عامل گل مژه را از بین ببرد. برای استفاده از این روش، یک پیاز را خرد کرده و آن را در پارچه نخی بپیچید. سپس کمپرس پیاز را روی چشم قرار دهید تا التهاب و عفونت کاهش یابد. این کار می تواند به سرعت تسکین دهنده باشد و به بهبود سریع تر گل مژه کمک کند.
15. جعفری
جعفری نیز دارای خواص ضدباکتری و سم زدایی است که می تواند در درمان گل مژه مؤثر باشد. برای استفاده از این روش، چند برگ جعفری را بجوشانید و آب حاصل را برای شستشوی ناحیه آسیب دیده به کار ببرید. این ترکیب به تخلیه باکتری ها و چرک کمک می کند و روند بهبودی را تسریع می بخشد.
16. زردچوبه
زردچوبه به دلیل خواص ضدباکتری و ضدالتهابی، یکی از مؤثرترین مواد طبیعی برای درمان گل مژه است. برای استفاده، مقداری زردچوبه را با آب مخلوط کرده و بجوشانید. مایع حاصل را با پارچه ای تمیز به ناحیه آسیب دیده بمالید. این کار را 2 تا 3 بار در روز انجام دهید تا به سرعت بهبودی حاصل شود.
17. گلدن سیل
گلدن سیل یکی از گیاهان با خواص ضدباکتری، ضدالتهابی و قابض است که می تواند در درمان سریع گل مژه مؤثر باشد. این گیاه که در برخی فرهنگ ها به نام «ریشه چشم» یا «مومیایی چشم» شناخته می شود، می تواند به طور مستقیم به بهبود گل مژه کمک کند. عصاره گلدن سیل را می توان به عنوان قطره چشم استفاده کرد. با ادامه استفاده، بهبود چشمگیری در وضعیت گل مژه مشاهده خواهد شد.
این روش های طبیعی و خانگی می توانند به کاهش علائم و تسریع در بهبود گل مژه کمک کنند. در صورت تداوم علائم یا تشدید آنها، مراجعه به پزشک ضروری است.
درمان گل مژه با روش های طب سنتی
در طب سنتی، برای درمان گل مژه، روش های مختلفی پیشنهاد شده که می توانند به کاهش التهاب و بهبود علائم کمک کنند. در ادامه به برخی از این روش ها می پردازیم:
1. استفاده از روغن های گیاهی
روغن های گیاهی به دلیل داشتن خواص ضدباکتریایی و ضدالتهابی، از جمله مؤثرترین روش ها برای کاهش درد و تورم ناشی از گل مژه هستند.
روغن هایی مانند روغن اسطوخودوس، روغن درخت چای، و روغن سیر می توانند باکتری ها را از بین برده و التهاب را کاهش دهند.
برای استفاده از این روغن ها، کافی است چند قطره از آنها را روی یک پنبه تمیز بریزید و به آرامی روی ناحیه آسیب دیده بمالید. این کار را روزانه چندین بار تکرار کنید تا بهبودی حاصل شود.
2. ژل آلوئه ورا
آلوئه ورا به عنوان یک ماده طبیعی با خاصیت ضدالتهابی قوی شناخته شده است. برای استفاده از آلوئه ورا در درمان گل مژه، یک برگ تازه از گیاه آلوئه ورا را برش داده و ژل داخل آن را به طور مستقیم روی پلک ملتهب بمالید.
اجازه دهید ژل به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه روی پلک باقی بماند و سپس با آب ولرم بشویید. این روش به کاهش تورم و تسکین درد کمک می کند و باید چندین بار در روز تکرار شود.
3. عسل طبیعی
عسل به دلیل خواص ضدباکتریایی و ضدعفونی کننده اش، از گذشته های دور در طب سنتی مورد استفاده قرار می گرفته است.
- برای درمان گل مژه با عسل، ۲ قاشق غذاخوری عسل طبیعی را با مقداری آب گرم مخلوط کنید تا یک محلول ضدعفونی کننده تهیه شود.
- سپس با استفاده از یک پنبه تمیز، محلول عسل را روی پلک ملتهب بمالید یا چشم خود را با آن شستشو دهید.
- این کار به ضدعفونی کردن ناحیه آسیب دیده کمک کرده و روند بهبودی را تسریع می بخشد.
- برای این منظور، استفاده از عسلی که استریل و باکیفیت باشد، توصیه می شود.
4. استفاده از حلقه های پیاز
پیاز به دلیل دارا بودن ترکیبات گوگردی و آنتی اکسیدانی، می تواند به مبارزه با عفونت های چشمی کمک کند.
- برای بهره گیری از این خاصیت، یک حلقه نازک پیاز را برش دهید و آن را به مدت ۱ تا ۲ دقیقه روی پلک آسیب دیده قرار دهید.
- این کار را دوبار در روز تکرار کنید.
- توجه داشته باشید که پیاز می تواند باعث تحریک چشم شود، بنابراین پس از هر بار استفاده، چشم ها را به خوبی با آب شستشو دهید.
توصیه های ضروری در درمان گل مژه
هرچند که این روش های طبیعی می توانند به کاهش علائم گل مژه کمک کنند، اما باید از لمس و فشار دادن گل مژه خودداری کنید، زیرا این کار ممکن است باعث انتشار عفونت شود. در صورت تشدید درد یا تورم، حتماً به پزشک مراجعه کنید. همچنین قبل از استفاده از هرگونه ماده ای، از استریل بودن آن اطمینان حاصل کنید تا خطر عفونت کاهش یابد.
آنچه از مقاله درمان خانگی گل مژه متوجه شدیم
گل مژه یک عفونت چشمی شایع است که معمولاً بدون نیاز به مداخلات پزشکی جدی بهبود می یابد. با این حال، استفاده از روش های درمان خانگی گل مژه، مانند کمپرس گرم، روغن نارگیل، و شستشوی ملایم چشم، می تواند به تسریع روند بهبودی کمک کند. این روش ها نه تنها درد و التهاب را کاهش می دهند، بلکه از گسترش عفونت نیز جلوگیری می کنند. اگر علائم گل مژه بهبود نیافت یا شدت یافت، مشاوره با پزشک ضروری است.
در مجله زیبایی و سلامت اوریکا هایلایت درمان و پیشگیری در خصوص انواع بیماری ها و روش های درمانی آن ها، گفتگو می کنیم.
